O czytelnictwie słów kilka

DO RODZICÓW...

O czytelnictwie słów kilka


    Dużo się ostatnio mówi o spadku czytelnictwa Polaków. Autorytety biją na alarm. Opisują wtórny analfabetyzm - spowodowany m.in. dominacją mediów elektronicznych w naszym życiu, komputeryzacją, wideomanią. Wzorce postępowania dorosłych powiela młodzież, co sprawia, że i ona niechętnie sięga po książkę, wybierając media łatwiejsze w odbiorze.
    Jak wykazują badania czytanie zdecydowanie wyprzedzają inne zajęcia: spotkania ze znajomymi, oglądanie telewizji, gry komputerowe i sport. Uczniowie często mówią, że książki są nudne. Wychowani przez współczesne media przywykli do mocnych, szybko zmieniających się bodźców. Stąd np. kolosalny sukces Harrego Pottera J. Rowling, książki, w której jest szybka akcja, magia, mocne wrażenia.
    Dlaczego rodzice powinni zachęcać swoje dzieci do czytania książek ? Jakie czynniki kształtują zachowania czytelnicze młodzieży? Badania ankietowe i obserwacje wskazują na wpływ domu rodzinnego (wzory czytania), środowiska rówieśników i rynkowej reklamy. Wyrabianie w dzieciach nawyku regularnego czytania oraz nadanie książce odpowiedniego znaczenia w ich systemie wartości zależy w dużej mierze od rodziców. Każdy z nas słyszał chyba o akcji "Cała Polska czyta dzieciom" prowadzonej przez Fundację "ABCXXI-Program Zdrowia Emocjonalnego". Autorzy podkreślają, że dzieci, którym rodzice codziennie głośno czytali książki, sami także chętnie czytają. Książka jest wytworem bardzo osobliwym. Jej wartość to nie tylko kształt edytorski i zawartość, ale także jeszcze osoba czytająca, czas, miejsce oraz nastrój. Czytanie jest czynnością bardzo indywidualną, intymną każdego człowieka, a przeżycia podczas czytania budują system wartości intelektualnych i emocjonalnych, wpływają na jego zachowania. Kontakt z książką dostarcza wiedzy o świecie i ludziach, rozwija wyobraźnię, kształtuje właściwą hierarchię wartości, uwrażliwia na przeżycia i uczucia innych.
    Czy warto czytać książki w epoce Internetu? Jesteśmy świadkami, jak kultura piśmienna zderzyła się z kulturą masową i medialną. Słowo drukowane musi pogodzić się z faktem, że ma konkurentów. Ale czy "obraz" odniósł już zwycięstwo nad słowem drukowanym? Publikacje elektroniczne mają tę przewagę nad tradycyjnym tekstem, że są multimedialne (tzn. mogą jednocześnie generować tekst, grafikę, dźwięk, animację), a do tego dochodzi jeszcze możliwość modyfikowania tego przekazu przez samego użytkownika sieci. Wystarczy kliknąć myszką. Trzeba jednak pamiętać, że komputer może w równym stopniu okazać się pomocą, jak i poważnym zagrożeniem. Komputer powinien być dla uczącego się tylko jednym ze źródeł czerpania dodatkowych wiadomości oraz kontrolowania swoich umiejętności. Istota czytania czy to poprzez nośnik papierowy czy elektroniczny polega na stopniu jego sprawności i rozumieniu czytanego tekstu.
     Czytanie jest to zdolność rozumienia mowy ludzkiej zakodowanej w znakach pisma. Zdaniem psychologów "umieć czytać znaczy rozumieć tekst, ale umieć dobrze czytać znaczy zrozumieć sens i treść we wszystkich jego warstwach w możliwie najkrótszym czasie".
    Psychologowie i pedagodzy wskazują bezpośrednią zależność, jaka istnieje między wysoką sprawnością czytania a sukcesami w nauce szkolnej. Wysoką sprawność w czytaniu osiąga ten uczeń, który poprawnie i szybko odczyta tekst, załączone do niego polecenia i zrozumie istotę problemu, a następnie szybko i poprawnie wykona załączone zadania. Im wyższy stopień opanowania przez ucznia cichego czytania ze zrozumieniem, tym większe jego sukcesy w szkole. Braki w zakresie sprawności cichego czytania ze zrozumieniem są główną przyczyną niepowodzeń szkolnych.
    Rola umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem będzie wzrastać. Ciche czytanie jest podstawową metodą w samodzielnym uczeniu się, przydaje się też przy korzystaniu z komputera, do odbioru przekazów medialnych.

opracowała: Aldona Bach